De ziekte van Addison is een zeldzame hormonale aandoening die op elke leeftijd kan voorkomen, maar er is wel een leeftijd waarop de kans het grootst is. Deze auto-immuunziekte tast de bijnieren aan, waardoor het lichaam te weinig stresshormonen aanmaakt. In dit artikel lees je op welke leeftijd de ziekte van Addison meestal begint, welke signalen daarbij horen en wat je erover moet weten als patiënt of naaste.
Wat is de ziekte van Addison precies?
De ziekte van Addison, ook wel primaire bijnierinsufficiëntie genoemd, ontstaat wanneer de bijnieren onvoldoende cortisol en aldosteron aanmaken. Deze hormonen zijn essentieel voor onder andere de bloeddruk, het metabolisme en de reactie op stress. De meest voorkomende oorzaak is een auto-immuunreactie waarbij het immuunsysteem de bijnieren aanvalt.
Hoewel de aandoening zeldzaam is, is ze goed behandelbaar zodra de diagnose is gesteld. Symptomen kunnen zich geleidelijk ontwikkelen en zijn soms vaag, wat het herkennen moeilijk maakt. Vermoeidheid, spierzwakte, duizeligheid, gewichtsverlies, misselijkheid en een donkerdere huidkleur zijn typische kenmerken.
Op welke leeftijd ontstaat de ziekte van Addison meestal?
De ziekte van Addison kan op elke leeftijd ontstaan, maar in de meeste gevallen wordt de diagnose gesteld tussen de 30 en 50 jaar. In deze leeftijdsgroep wordt de auto-immuunvariant het vaakst vastgesteld. Toch zijn er uitzonderingen: zowel jonge kinderen als ouderen kunnen de ziekte krijgen. Zo zijn er zelfs gevallen bekend van mensen boven de 70 jaar die pas op latere leeftijd de diagnose ontvingen.
De leeftijd waarop Addison zich openbaart, hangt vaak samen met de onderliggende oorzaak. Bij auto-immuun Addison is de dertigers- tot vijftigersleeftijd typisch, terwijl een Addison die ontstaat door infecties of bijwerkingen van medicijnen ook op jongere of juist oudere leeftijd kan optreden.
Belangrijk om te weten is dat leeftijd géén doorslaggevende factor is bij de beoordeling van klachten. Addison kan ook buiten de ‘gebruikelijke’ leeftijdscategorie voorkomen, dus alert blijven op symptomen is essentieel.
Leeftijdsverschillen en risicogroepen
Hoewel iedereen Addison kan krijgen, zijn er bepaalde patronen te herkennen:
- Kinderen: Bij kinderen is de ziekte zeldzaam, maar kan ze voorkomen door erfelijke factoren of aangeboren afwijkingen aan de bijnieren.
- Volwassenen: De meeste diagnoses worden gesteld tussen de 30 en 50 jaar. In deze groep komt de auto-immuunvorm het vaakst voor.
- Ouderen: Bij mensen boven de 60 jaar is Addison zeldzamer, maar niet onmogelijk. Artsen herkennen het soms later omdat symptomen worden toegeschreven aan ouderdom.
- Geslacht: De ziekte van Addison komt iets vaker voor bij vrouwen dan bij mannen.
- Andere aandoeningen: Mensen met auto-immuunziekten zoals type 1 diabetes of schildklieraandoeningen hebben een verhoogd risico om Addison te ontwikkelen.
Deze variatie laat zien dat er geen vaste leeftijdsgrens bestaat. Wat wél duidelijk is: de ziekte treft vaker volwassenen in de bloei van hun leven, en dat maakt vroege herkenning extra belangrijk.
Wat kun je doen als je klachten herkent?
Als je klachten hebt zoals extreme vermoeidheid, duizeligheid, spierzwakte of een onverklaarbare huidskleurverandering, is het verstandig een arts te raadplegen. Addison is zeldzaam, maar wanneer het niet wordt behandeld, kan het leiden tot een ernstige Addisoncrisis — een medisch spoedgeval.
Gelukkig is de aandoening goed onder controle te houden met levenslange hormoonsuppletie. Zodra de juiste dosis is ingesteld, kunnen mensen met Addison vaak een normaal leven leiden. Regelmatige controle door een endocrinoloog is wel noodzakelijk om de balans te behouden.